ประเทศไทย ถือเป็นหนึ่งในหลายๆประเทศที่มีระบบบริการสุขภาพดีเป็นอันดับต้นๆของโลก และทางกระทรวงสาธารณสุขก็พยายามเป็นอย่างยิ่ง ที่จะช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตของมารดาและทารกในครรภ์เพื่อที่จะให้ประชากรในประเทศไทยนั้นมีคุณภาพ โดยเริ่มต้นตั้งแต่การฝากครรภ์ การตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมของทารกในครรภ์ การตรวจเรื่องโลหิตจาง/ธาลัสซีเมีย การคุมกำเนิดให้กับวัยรุ่นเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร ฯลฯ

สำหรับบทความนี้ เราจะเป็นการสรุปสิทธิ์ต่างๆของคุณแม่ เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ตามที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2565 มาให้อ่านกันค่ะ

สิทธิ์คุณแม่คนไทยต้องรู้

ดาวน์โหลดไฟล์

1. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการฝากครรภ์ พ.ศ. ๒๕๖๔ (เลิกใช้แล้ว)
2. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีการป้องกันและควบคุมโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์ พ.ศ. ๒๕๖๔ (เลิกใช้แล้ว)
3. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการป้องกันและควบคุมกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์ พ.ศ. ๒๕๖๔ (เลิกใช้แล้ว)
4. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก พ.ศ. ๒๕๖๔ (เลิกใช้แล้ว)
5. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการป้องกันและควบคุมการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. ๒๕๖๔ (เลิกใช้แล้ว)
6. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคสำหรับบริการพื้นฐาน จ่ายตามรายการบริการ พ.ศ. ๒๕๖๖
   • รวมจากข้อ 1-4
   • ปรับปรุงข้อ 5 เป็น บริการยุติการตั้งครรภ์ที่ไม่ปลอดภัย

เนื่องจากมีประกาศเปลี่ยนแปลง ปี 2566

ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคสำหรับบริการพื้นฐาน จ่ายตามรายการบริการ พ.ศ. ๒๕๖๖

สามารถอ่านบทความ update ล่าสุดได้ที่นี่

---

เรื่องการจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการฝากครรภ์ พ.ศ. ๒๕๖๔

สำหรับคนไทยทุกคนที่มีเลขบัตรประชาชน 13 หลัก สามารถเข้ารับบริการฝากครรภ์ได้ฟรีที่สถานพยาบาลของรัฐทุกแห่ง หรือสถานพยาบาลเอกชนบางแห่งที่เข้าร่วมกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้(กรุณาสอบถามสถานพยาบาลแต่ละแห่งก่อนเข้ารับการฝากครรภ์เสมอ) โดยที่ไม่ต้องคำนึงว่าจะเป็นสิทธิ์บัตรทอง หรือประกันสังคม หรือข้าราชการ

โดยสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จัดให้มีบริการต่างๆด้านการฝากครรภ์ดังนี้

• ฝากครรภ์ครั้งที่ 1 – 8
• ฝากครรภ์ครั้งที่ 9 ขึ้นไป (ขึ้นกับแพทย์ผู้ตรวจพิจารณาความจำเป็น)
• บริการตรวจอัลตราซาวด์ (เหมาจ่าย 400 บาท)
• บริการตรวจสุขภาพช่องปากและขัดทำความสะอาดฟัน (เหมาจ่าย 500 บาท)
• การตรวจเลือดตามรายการดังต่อไปนี้
  • ซิฟิลิส (VDRL) 2 ครั้ง
  • เอดส์ (HIV Antibody) 2 ครั้ง
  • ตับอักเสบบี (Hepatitis B surface antigen : HBs Ag) 1 ครั้ง
  • ความสมบูรณ์ของเลือด (CBC + MCV) และ/หรือ DCIP 1 ครั้ง
  • การตรวจกรุ๊ปเลือด Blood group : ABO/Rh 1 ครั้ง

โดยบริการฝากครรภ์ที่ได้มาตรฐานที่ดีตามมาตรฐานที่กำหนด จะต้องมีกิจกรรมบริการ การตรวจคัดกรองที่จำเป็นและการประเมินความเสี่ยงตามช่วงอายุครรภ์ ดังต่อไปนี้ครบถ้วนด้วย

• ประวัติส่วนตัว การเจ็บป่วย และทางสูติกรรม
• ข้อมูลการตั้งครรภ์ปัจจุบัน
• ตรวจร่างกาย ปอด หัวใจ
• ประเมินสุขภาพจิต
• ประเมินความเสี่ยงการตั้งครรภ์
• พบแพทย์เพื่อประเมินความเสี่ยงการตั้งครรภ์
• Prenatal counselling กลุ่มอาการดาวน์ และธาลัสซีเมีย
• คัดกรองกลุ่มอาการดาวน์ 14 – 18 wks.
• คัดกรองเบาหวานในหญิงตั้งครรภ์ทุกราย 24 – 28 wks. (ยกเว้นกลุ่มเสี่ยงให้คัดครองตั้งแต่การมาฝากครรภ์ครั้งแรก)
  • Glucose challenge test (GCT)
  • Oral glucose tolerance test (OGTT)
• ประเมินการคลอด
• การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ครั้งที่1 และครั้งที่ 2
  • ตรวจปัสสาวะ Multiple urine dipstick
  • ตรวจซิฟิลิส TPHA หรือ anti TP (กรณีที่ TPHA/anti TP ผลเป็นบวกในการตรวจครั้งแรก หรือเคยเป็นบวกมาก่อนให้เปลี่ยนการตรวจจาก TPHA/anti TP เป็น VDRL/RPR)*
  • ตรวจซิฟิลิส VDRL/RPR
  • ตรวจเอดส์ Anti – HIV
  • ตรวจตับอักเสบบี HBs Ag
  • ตรวจความสมบูรณ์ของเลือดและคัดกรองธาลัสซีเมีย CBC for MCV,Hct, Hb
  • ตรวจคัดกรองธาลัสซีเมีย DCIP
    • ถ้าผล MCV + DCIP เป็นบวกทั้งคู่ให้ตรวจยืนยัน Hb typing/PCR เพื่อกำหนดคู่เสี่ยงการตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์และยุติการตั้งครรภ์
  • ตรวจหมู่เลือด (ABO และ Rh)
• ตรวจสุขภาพช่องปาก
• ฝึกแปรงฟันแบบลงมือปฏิบัติและขัดทาความสะอาดฟัน
• การตรวจครรภ์ด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (Ultrasound)
  • ครั้งที่ 1 ประเมินอายุครรภ์เพื่อกาหนดวันคลอดและคัดกรองกลุ่มอาการดาวน์
  • ครั้งที่ 2 ประเมินการเจริญเติบโตและความผิดปกติของทารกในครรภ์
  • ครั้งที่ 3 Optional
• การประเมินสุขภาพทารกในครรภ์
  • NST
  • ตรวจ Ultrasound ดูน้ำคร่า
• การฉีดวัคซีน
  • วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ-บาดทะยัก (dT) (จำนวนครั้งที่ให้ขึ้นอยู่กับประวัติการได้รับวัคซีนในอดีต)
  • วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ (≥ 4 เดือน)
  • วัคซีนป้องกันโรคโควิด 19 (> 12 สัปดาห์)
• การให้ยาเสริมธาตุเหล็ก กรดโฟลิก ไอโอดีน และแคลเซียม กินทุกวัน ตลอดอายุการตั้งครรภ์
• โรงเรียนพ่อแม่**
  • การปฏิบัติตัวระหว่างตั้งครรภ์
  • การใช้ยา
  • โภชนาการ
  • พัฒนาการทารก
  • กิจกรรมทางกายและการนอน
  • การเตรียมตัวก่อนคลอด และระหว่างคลอด
  • การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

ส่วนกรณี การบริการฝากครรภ์ในกรณีครรภ์เสี่ยงสูงหรือมีภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลมากกว่าบริการพื้นฐานสำหรับบริการ ฝากครรภ์ หน่วยบริการ
สามารถเรียกเก็บค่าใช้จ่ายได้ตามสิทธิรักษาพยาบาลของผู้มีสิทธิรายนั้น

ตารางแสดงแนวทางฝากครรภ์คุณภาพ ปี 2565 กรมอนามัย : กิจกรรมบริการ การตรวจคัดกรองที่จำเป็นและการประเมินความเสี่ยงตามช่วงอายุครรภ์

---

เรื่องการจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีการป้องกันและควบคุมโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์ พ.ศ. ๒๕๖๔

จากข้อที่ผ่านมา จะเห็นว่า กรณีฝากครรภ์แล้ว ถ้าผลตรวจคัดกรองธาลัสซีเมียของทั้งบิดา / มารดา (MCV + DCIP) เป็นบวกทั้งคู่ให้ตรวจยืนยัน Hb typing/PCR เพื่อกำหนดคู่เสี่ยงการตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์และยุติการตั้งครรภ์

โดยสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จะช่วยเหลือค่าบริการตรวจยืนยันโลหิตจางธาลัสซีเมียให้แก่หญิงไทยซึ่งตั้งครรภ์ และสามี หรือคู่ของหญิงตั้งครรภ์ที่เป็น คนไทยทุกคน ที่มีผลการคัดกรองโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียผิดปกติ ไม่ต้องคำนึงว่าจะเป็นสิทธิ์บัตรทอง หรือประกันสังคม หรือข้าราชการ

โดยมีรายละเอียดดังนี้

*** หมายเหตุ รายการตรวจในกรณีเหล่านี้ ผู้เขียนไม่แน่ใจในการฝากครรภ์ที่สถานพยาบาลของเอกชนว่าสามารถใช้สิทธิ์ได้หรือไม่ กรุณาสอบถามสถานพยาบาลแต่ละแห่งอีกครั้ง

• ค่าตรวจ Hb typing : 270 บาท
• ค่าตรวจ Alpha – thalassemia 1 : 800 บาท
• ค่าตรวจ Beta – thalassemia : 3,000 บาท
• ค่าตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ จ่ายแบบเหมาจ่าย ในอัตรา 2,500 บาท ต่อการตั้งครรภ์ โดยวิธีการอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้
  • การตัดชิ้นเนื้อรก (Chorionic villus sampling,CVS)
  • การเจาะน้าคร่า (Amniocentesis)
  • การเจาะเลือดทารกจากสายสะดือ (Cordocentesis)
• ค่ายุติการตั้งครรภ์ 3,000 บาทต่อการตั้งครรภ์

---

เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการป้องกันและควบคุมกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์ พ.ศ. ๒๕๖๔

การบริการป้องกันและควบคุมกลุ่มอาการดาวน์ในหญิงตั้งครรภ์ เป็นการให้บริการแก่ หญิงไทยซึ่งตั้งครรภ์ทุกคน ไม่ต้องคำนึงว่าจะเป็นสิทธิ์บัตรทอง หรือประกันสังคม หรือข้าราชการ โดยมีรายละเอียดดังนี้

ค่าบริการตรวจคัดกรอง Down syndrome ในหญิงตั้งครรภ์ทุกกลุ่มอายุ

• ค่าตรวจคัดกรองด้วยวิธี Quadruple test (ความแม่นยำประมาณ 80%)
  อ่านเพิ่มที่นี่
  —– คัดกรองดาวน์ซินโดรมฟรี ทั่วประเทศไทย คืออะไร ใช้วิธีไหน แม่นยำเหรอ
  —– ผลตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรม แบบ Quad test (ควอดเทส) ได้ผลว่ามีความเสี่ยงสูง (High risk) ทำอย่างไรดี !
• ค่าบริการเจาะเลือดและค่าขนส่งเลือด
• ค่าตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์
• ค่าหัตถการเพื่อตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ เมื่อผลการตรวจ Quadruple test พบว่ามีความเสี่ยงสูง โดยวิธีการอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้
  • การเจาะน้าคร่า (Amniocentesis)
  • การเจาะเลือดทารกจากสายสะดือ (Cordocentesis)
• ค่าตรวจทางห้องปฏิบัติการในการตรวจโครโมโซมยืนยันทารกในครรภ์
• ค่ายุติการตั้งครรภ์ กรณีทารกในครรภ์มีความผิดปกติ

จะเห็นได้ว่า การตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมในหญิงตั้งครรภ์ ตามสิทธิที่ สปสช. ให้นั้น ถือว่าเป็นก้าวสำคัญในการยกระดับการฝากครรภ์ของคนไทย ให้มีความมั่นใจมากขึ้นว่าทารกในครรภ์จะไม่มีปัญหาเรื่องดาวน์ซินโดรม

แต่อย่างไรก็ดี เทคนิคการตรวจที่ได้รับฟรีนั้น เป็นการตรวจที่เรียกว่า Quadruple test ซึ่งมีความแม่นยำ (detection rate) อยู่ที่ประมาณ 80% และไม่สามารถตรวจในครรภ์แฝดได้

หากคุณแม่ต้องการการตรวจคัดกรองที่มีความแม่นยำมากขึ้นกว่านี้ โดย ณ ปัจจุบัน มีการตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมที่มีความแม่นยำสูงถึง 99.9% และสามารถตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมในครรภ์แฝดได้ ได้แก่การตรวจ NIPT หรือ Non-invasive Prenatal testing ซึ่งจะไม่สามารถรับบริการได้จากโรงพยาบาลของรัฐทั่วๆไป

อ่านเพิ่มที่นี่
—– การตรวจสารพันธุกรรมทารกในครรภ์ (Cell-free fetal DNA) คัดกรองดาวน์ซินโดรม
—– อายุครรภ์ที่เหมาะจะเจาะตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรม (NIPT, NIPS, NIFTY) คือช่วงไหน
—– การตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรม แบบ NIPT (นิฟ หรือนิฟตี้) ตรวจในครรภ์แฝดได้ไหม

จะเห็นได้ว่า การตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมนั้นมีอยู่หลายวิธี ทั้งวิธีที่ไม่มีค่าใช้จ่าย (ฟรีที่โรงพยาบาลของรัฐ)แต่ความแม่นยำ 80% หรือวิธีการตรวจ NIPT ที่ความแม่นยำสูงถึง 99.9% เมื่อเทียบกับการเจาะน้ำคร่ำ ซึ่งการเจาะน้ำคร่ำจะมีความเสี่ยงที่จะเกิดการแท้งบุตรได้ ดังนั้น หากคุณแม่ยังตัดสินใจไม่ได้ว่าตนเองควรเลือกการตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมแบบไหนดี ลองอ่านบทความนี้ เพื่อช่วยตัดสินใจได้ง่ายขึ้น

—– 8 ขั้นตอนในการเลือกการตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมให้คุ้มค่า (NIFTY, Quad test, อัลตราซาวนด์ และอื่นๆ)

---

อ่านต่อ ตอนที่ 2 คลิกที่นี่
4. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก พ.ศ. ๒๕๖๔
และ
5. ประกาศสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เรื่อง การจ่ายค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุข กรณีบริการป้องกันและควบคุมการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. ๒๕๖๔