Last Updated on 17 กรกฎาคม 2024 by นพ.ประสิทธิ์ วิริยะกิจไพบูลย์

…นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับลูกน้อยวัยแรกเกิด-6 เดือน เพราะเป็นช่วงวัยที่ต้องได้รับสารอาหารที่มีประโยชน์ของนมแม่มากที่สุด และเป็นจุดเริ่มต้นของการเจริญเติบโตของร่างกายและสมอง มีพัฒนาการที่ดี เพิ่มสายใยผูกพันระหว่างแม่และลูก ลูกน้อยจึงควรได้รับสารอาหารจากน้ำนมที่มีปริมาณเพียงพอ เพื่อให้ลูกน้อยได้รับประโยชน์ของนมแม่อย่างเต็มที่ อาหารคุณแม่หลังคลอด จึงควรใส่ใจเป็นพิเศษ โดยเฉพาะแม่ๆ ที่มีน้ำนมน้อย ปั๊มนมไม่ออก

แม่หลังคลอดที่ให้นมลูก อาจเกิดปัญหาปั๊มนมไม่ออก นมน้อย จึงเกิดความกังวลเรื่องน้ำนมน้อยตามมา กลัวจะไม่เพียงพอต่อปริมาณที่ลูกน้อยต้องได้รับ บทความนี้มีอาหารกระตุ้นน้ำนม และอาหารบำรุงน้ำนม ที่ผู้เชี่ยวชาญหลายต่อหลายท่านแนะนำ มาฝากคุณแม่กันค่ะ

แม่ให้นมลูกควรรู้ น้ำนมน้อย ปั๊มนมไม่ออก สาเหตุเกิดจากอะไร?

การที่คุณแม่หลายท่านมีน้ำนมน้อย เกิดได้หลายสาเหตุค่ะ ทั้งสาเหตุที่เกิดจากก่อนการตั้งครรภ์ ในขณะตั้งครรภ์ จนถึงหลังคลอด

● สาเหตุที่เกิดจากก่อนตั้งครรภ์-ขณะตั้งครรภ์ : มีเต้านมอักเสบ หรือหัวนมบอด มีประวัติการผ่าตัดเกี่ยวกับเต้านมหลายครั้ง คุณแม่มีภาวะโรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ต่อมไทรอยด์

● สาเหตุที่เกิดจากภาวะหลังคลอด : คลอดบุตรก่อนกำหนด ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด พักผ่อนไม่เพียงพอ การกินอาหารแสลง หรืออาหารเสริมบำรุงที่มีผลต่อการให้นมลูก สูบบุหรี่ หรือดื่มแอลกอฮอล์ เริ่มให้นมลูกช้าเกินไป และให้นมลูกน้อยกว่า 2 ครั้งต่อวัน

อาหารเพิ่มน้ำนมแม่หลังคลอด หากินง่าย คุณประโยชน์เน้นๆ

แม่หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง ที่จะช่วยกระตุ้นน้ำนม  หากน้ำนมน้อย ควรหาวิธีเพิ่มน้ำนม ด้วยอาหารคุณแม่หลังคลอดที่ประกอบด้วยพืช ผัก ผลไม้ ที่มีสารอาหารกระตุ้นน้ำนมแม่ ไม่ส่งผลเสียต่อลูกน้อย เพราะผัก ผลไม้ บางชนิดอุดมไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์ จัดเป็นอาหารแม่ลูกอ่อนที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ บำรุงน้ำนม ซึ่งแม่กินเข้าไปจะนำไปสู่ลูกผ่านทางน้ำนม ที่สำคัญหากินง่ายได้ทั่วไป แถมราคาไม่แพง หรือบ้านไหนปลูกไว้ ก็สบายไม่ต้องซื้อ

ไปดูกันค่ะ ว่าอาหารแม่หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง ที่มีประโยชน์ต่อลูกน้อย และเป็นอาหารกระตุ้นน้ำนมชั้นดี

● ฟักทอง : รสชาติอร่อย ทำได้หลากหลายเมนูอาหารแม่หลังคลอด ไม่ว่าจะเป็น ต้ม นึ่ง ผัด แกง ทอด อาทิ ฟักทองนึ่ง ผัดไข่ใส่ฟักทอง แกงเลียง แถมคุณประโยชน์ยังจัดเต็ม อุดมไปด้วยวิตามิน เอ บี ซี ฟอสฟอรัส และเบต้าแคโรทีน ช่วยกระตุ้นน้ำนมให้กับแม่ให้นมลูก แถมมีส่วนช่วยให้แม่หลังคลอดฟื้นตัวเร็ว ผิวพรรณสดใสอีกด้วย เรียกได้ว่าเป็นอาหารบำรุงน้ำนมที่ไม่ควรพลาด

● มะละกอ : เป็นผลไม้หากินง่าย และนำมาทำเมนูอาหารหลังคลอดได้ทั้งสุก ทั้งดิบเลยก็ว่าได้ อาทิ ทานแบบสุกๆ ก็รสชาติหวานอร่อย หรือจะนำผลที่ยังไม่สุกมาทำแกงส้ม ก็เป็นอาหารแม่ลูกอ่อน บำรุงน้ำนม ที่อร่อยไม่แพ้กัน แถมคุณประโยชน์ไม่ธรรมดา อุดมไปด้วยวิตามินเอ บี ซี และใยอาหาร มีแคลเซียมสูง ช่วยในการกระตุ้นน้ำนมให้กับแม่ให้นมลูก พร้อมด้วยบำรุงเลือด บำรุงสายตา ช่วยให้คุณแม่มีระบบขับถ่ายที่ดี

● หัวปลี : จัดว่าเป็นผักชั้นเลิศที่นิยมนำมาทำอาหารหลังคลอดเพิ่มน้ำนมบุตร และเครื่องดื่มบำรุงน้ำนม เพราะมีสารอาหารที่ไปกระตุ้นฮอร์โมนสำคัญที่ช่วยผลิตน้ำนมแม่ และนอกจากนี้ยังอุดมไปด้วยสารอาหารที่หลากหลาย เช่น แคลเซียม  โปรตีน ธาตุเหล็ก ฟอสฟอรัส วิตามินซี เบต้าแคโรทีน ช่วยบำรุงการไหลเวียนโลหิต แก้โรคกระเพาะ และทำเมนูอาหารแม่หลังคลอดได้หลากหลาย และอร่อย เช่น ยำหัวปลีกุ้งสด  ต้มข่าไก่ใส่หัวปลี

● ขิง : เป็นสมุนไพรที่ดีต่อสุขภาพ นิยมมาประกอบอาหารหลังคลอด หรือทำเครื่องดื่มบำรุงน้ำนม บำรุงร่างกาย เพราะอุดมไปด้วยสารอาหารโปรตีน ไขมัน แคลเซียม วิตามินเอ บี1 บี2 คาร์โบไฮเดรต สารพัดสรรพคุณ ช่วยกระตุ้นน้ำนมแม่ลูกอ่อนได้ดี ช่วยขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ เพิ่มการไหลเวียนโลหิต ที่สำคัญนำไปทำเมนูอาหารแม่หลังคลอด หรือเครื่องดื่มได้ง่าย เช่น ไก่ผัดขิง ต้มโจ๊กใส่ขิงโรยหน้า หรือน้ำขิงอุ่นๆ ก็ได้เช่นกัน ซึ่งถือได้ว่าเป็นอาหารบำรุงร่างกายคุณแม่ และอาหารบำรุงน้ำนมไปในตัว  

● ใบกะเพรา : ถือเป็นพืชที่บ้านไหนๆ ก็ใช้ประกอบอาหาร เพราะช่วยเพิ่มรสชาติจัดจ้านให้อาหารได้ดี และเป็นแหล่งสารอาหารธาตุเหล็ก แคลเซียม ฟอสฟอรัส เส้นใยอาหารสูง จึงมีคุณประโยชน์รอบด้าน โดยเฉพาะใช้ประกอบอาหารแม่หลังคลอด จะช่วยกระตุ้นน้ำนมแม่ลูกอ่อนเพิ่มมากขึ้น และช่วยในการไหลเวียนเลือดได้ดี บำรุงธาตุ และนำไปทำเมนูอาหารแม่หลังคลอดได้แสนง่าย เช่น ผัดกะเพราหมู กะเพราทะเล

● ใบแมงลัก : เป็นพืชสมุนไพรที่ได้รับความนิยมสำหรับแม่ลูกอ่อนไม่แพ้กัน เพราะเมื่อนำมาประกอบอาหารแม่ลูกอ่อนก็เพิ่มรสจัดจ้านไม่แพ้ใบกะเพรา และมีสารอาหารแร่ธาตุ วิตามินบี 1 บี 2 แคลเซียม ฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก ช่วยกระตุ้นน้ำนมแม่ลูกอ่อนได้ดี และยังช่วยอาการน้ำนมคัดได้อีกด้วย หากนำไปใส่เมนูอาหารคุณแม่หลังคลอด ไม่ว่าจะใส่ในขนมจีน  ใส่แกงเลียง ใส่แกงป่า รับรองอร่อยจนติดใจ

● กุยช่าย : เป็นพืชสมุนไพรที่สามารถนำมาทานได้ทั้งแบบสดๆ ประกอบอาหารหลังคลอด หรือทำขนม ไม่ว่าจะเป็น กินสดๆ แกล้มกับผัดไท  ผัดกุยช่ายใส่ตับ หรือจะทำเป็นขนมกุยช่ายนึ่ง ทอด ก็ได้เช่นกัน แถมอุดมไปด้วยคุณประโยชน์ที่หลากหลายไม่แพ้พืชสมุนไพรชนิดอื่นๆ มีแคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก คาร์โบไฮเดรต เบต้าแคโรทีน วิตามินซี ที่ช่วยขับน้ำนมแม่ลูกอ่อนได้ดี และช่วยแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อได้อีกด้วย

การที่คุณแม่รู้ว่า หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง ที่จะช่วยเพิ่มน้ำนม บำรุงน้ำนม จะช่วยให้คุณแม่เลือกวัตถุดิบที่จะนำมาประกอบอาหารแม่หลังคลอดที่มีประโยชน์ต่อลูกน้อย และสุขภาพของคุณแม่เอง ซึ่งสารอาหารที่มีประโยชน์จากอาหารที่แม่ได้กินเข้าไป จะส่งต่อถึงลูกน้อยผ่านทางน้ำนม ช่วยให้ลูกสุขภาพดีตามไปด้วยค่ะ

วิธีกระตุ้นน้ำนมอื่นๆ ที่คุณแม่มือใหม่ ควรเช็ก!

หลังจากที่รู้ไปแล้วว่า แม่หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง ที่จะช่วยเพิ่มน้ำนมแม่ลูกอ่อน แต่นอกจากการทานอาหารที่ประกอบไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์แล้ว ยังมีวิธีกระตุ้นน้ำนมอื่นๆ มาแนะนำสำหรับแม่ให้นมบุตร ที่มีน้ำนมน้อย ปั๊มไม่ออก มาฝากอีกด้วยค่ะ

มาดูกันว่าจะมีวิธีเพิ่มน้ำนมแบบไหนอีกบ้าง

● หลังคลอดไม่เกินหนึ่งสัปดาห์ ควรให้ทารกดูดนมแม่ ไม่ควรเว้นระยะนานเกิน เพราะเสี่ยงต่อภาวะน้ำนมน้อย

● คุณแม่ควรให้ลูกดูดนมจากเต้าบ่อยๆ 8-12 ครั้งต่อวัน ครั้งละ 2-3 ชั่วโมง

● คุณแม่ควรให้นมลูกจากเต้านมทั้งสองข้าง ไม่ควรให้ดูดเพียงข้างใดข้างหนึ่งเท่านั้น เพราะหัวนมฝั่งที่ดูดเพียงข้างเดียวอาจบาดเจ็บ ทำให้น้ำนมไม่ไหล

● คุณแม่นวดเต้านมเบาๆ พร้อมประคบด้วยน้ำอุ่น จะช่วยลดอาการท่อน้ำนมตันได้ และกระตุ้นให้ผลิตน้ำนมได้ดีขึ้น

● นอกจากให้ลูกดูดนมที่เต้าแล้ว คุณแม่ควรมีตัวช่วย นั่นคือ การปั๊มนมทุก ๆ 2-3 ชั่วโมง ครั้งละประมาณ 15 นาที ซึ่งเป็นวิธีกระตุ้นน้ำนมเพิ่มอีกทางหนึ่ง

อาหารแม่ให้นมลูก ที่ควร “เลี่ยง” เพราะเสี่ยงต่อสุขภาพลูกน้อย 

แม่ให้นมลูกควรรู้ ให้นมลูกห้ามกินอะไร และแม่หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง จะช่วยให้คุณแม่เลือกรับประทานอาหาร เครื่องดื่มที่มีประโยชน์ เพราะสารอาหารดีๆ ที่แม่ได้กินเข้าไปจะนำไปสู่ลูกผ่านทางน้ำนม แต่หากคุณแม่ไม่รู้ หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง และอาหารแม่หลังคลอดห้ามกิน อาจทำให้รับประทานอาหาร หรือเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมที่เสี่ยงอันตรายต่อทารกได้ ลูกน้อยก็จะได้รับผลข้างเคียงนั่นด้วยค่ะ

ดังนั้น คุณแม่ไปเช็กกันค่ะว่า แม่ให้นมลูกห้ามกินอะไร เครื่องดื่ม ขนม อาหาร แบบไหนที่ควรงดเว้น เลี่ยงได้เลี่ยงไปก่อนในช่วงให้นมบุตร

● กาแฟ : มีส่วนผสมของคาเฟอีน เป็นส่วนช่วยกระตุ้นระบบประสาทชั้นดี ช่วยให้ตื่นตัว แต่หากลูกน้อยได้รับคาเฟอีนเข้าไป จะหลับยากมากขึ้น ตื่นตัวได้ทั้งวันทั้งคืน หากได้รับการสะสมในร่างกายไปเรื่อยๆ จะส่งผลเสียต่อสุขภาพลูกน้อยในระยะยาวได้

● แอลกอฮอล์ : คุณแม่ท่านใดที่เป็นสายปาร์ตี้ ช่วงให้นมลูกควรงดเว้นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ไปก่อน เพราะแอลกอฮอล์อาจเจือปนไปกับน้ำนมเข้าสู่ร่างกายลูกน้อยได้ และมีผลต่อการให้นม น้ำนมอาจน้อยลง ลูกน้อยก็จะได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ส่งผลต่อพัฒนาการของทารกได้

● ช็อกโกแลต : อาจเป็นขนมโปรดของคุณแม่หลายท่าน แต่ช่วงให้นมบุตร ขอให้คุณแม่อดใจไว้ก่อนค่ะ เพราะช็อกโกแลตมีส่วนผสมที่เป็นสารกระตุ้นคล้ายคาเฟอีน และมีส่วนผสมของน้ำตาลสูง เมื่อทารกได้รับสารเหล่านี้เข้าไป อาจเกิดความหงุดหงิด นอนไม่เป็นเวลา

● อาหารรสเผ็ดจัดจ้าน :  เป็นอาหารแม่หลังคลอดห้ามกิน เพราะหากรับประทานอาหารที่มีรสเผ็ดร้อนจัดจ้านมากๆ เข้าไป ส่งผลให้เกิดการระคายเคืองของกระเพาะอาหารลูกน้อยได้ อีกทั้งช่วงให้นมบุตรคุณแม่อาจท้องเสีย ทำให้ลูกน้อยได้รับน้ำนมที่ไม่เพียงพอ คุณแม่สายแซ่บอาจขัดใจ ช่วงให้นมบุตรควรงดไปก่อนจะดีที่สุดค่ะ

● อาหารตระกูลซาซิมิ : ไม่ว่าจะเป็น แซลมอนดิบ ปลาดิบ หรือจะเป็นจำพวกอาหารก้อย ลาบเลือดต่างๆ ถือเป็นอาหารที่แม่หลังคลอดห้ามกินเลยค่ะ เพราะอาหารที่ไม่สุกจะมีพยาธิ แบคทีเรียปนเปื้อนอยู่ ซึ่งหากคุณแม่รับประทานเข้าไป พวกสิ่งปนเปื้อน พยาธิ แบคทีเรีย ก็จะส่งผ่านน้ำนมไปสู่ลูกได้ ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อเด็กแน่ๆ ค่ะ

หลังจากที่คุณแม่รู้แล้วว่า ให้นมลูกห้ามกินอะไร อาหารแม่หลังคลอดห้ามกินอะไร และหลังคลอดกินอะไรได้บ้าง เชื่อว่าคงแอบขัดใจแม่ๆ หลายคนไม่ใช่น้อยใช่ไหมคะ แต่อยากให้คุณแม่อดใจไว้ก่อนนะคะ เพื่อลูกน้อยจะได้รับประโยชน์ของน้ำนมจากแม่ได้อย่างเต็มที่ หลังจากช่วงผ่านพ้นการให้นมบุตรไปแล้ว คุณแม่ก็สามารถกินอาหารได้ตามปกติ ที่คุณแม่อยากกินได้เลยค่ะ

เพราะ…น้ำนมแม่คือวัคซีนคุ้มกันลูกน้อยที่ดีที่สุด

ทำไมคุณแม่ถึงควรรู้ ว่าแม่หลังคลอดกินอะไรได้บ้าง หรือห้ามกินอะไรบ้าง เพราะประโยชน์ของนมแม่นั้น จะส่งต่อถึงลูกน้อย ซึ่งจำเป็นอย่างมากต่อการเจริญเติบโตทั้งร่างกาย และเซลล์สมองของลูกน้อย นมแม่จึงเป็นแหล่งสารอาหารที่บริสุทธิ์ และมีประโยชน์ ซึ่งประโยชน์ของน้ำนมจากแม่ ได้แก่ มีโปรตีนที่ช่วยย่อยง่าย ถ่ายสะดวก ท้องไม่ผูก และมีน้ำตาลช่วยดูดซึมธาตุเหล็ก และแคลเซียมในลำไส้ มีกรดไขมันที่จำเป็นต่อเด็กครบถ้วน พร้อมทั้งมีสารอาหารที่เหมาะแก่การพัฒนาสติปัญหาของเด็กมากที่สุด และเหนือสิ่งอื่นใดช่วยเชื่อมสายใยผูกพันระหว่างแม่และลูก

📂ขอบคุณข้อมูลจาก : คู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัยหลักสูตรเร่งรัดประจำโรงพยาบาล📂

📝แหล่งข้อมูลอ้างอิง📝

http://203.157.64.3/multim/media/09680.pdf

https://bit.ly/3yOEt5d

https://bit.ly/3yMsIMo

https://www.dumex.co.th/baby/mom-nutrition-and-health/best-food-breastfeed.html

https://www.vibhavadi.com/Health-expert/detail/161

https://bit.ly/3bWYNrO

https://today.line.me/th/v2/article/L91gMM

https://bit.ly/3bZ1cSM

https://bit.ly/3uvV7nj

https://bit.ly/3ynAjj9

https://bit.ly/3IorUkg