เพราะฉะนั้น คนที่คิดว่าจะออกกำลังหนักๆ ประเภทเข้าแข่งขัน โดยเฉพาะคนที่มีภาวะเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจ เช่นอายุมาก สูบบุหรี่ หรือมีโรคประจำตัวอยู่เดิม ควรได้รับการตรวจร่างกาย และสุขภาพอย่างละเอียดก่อนลงแข่งขัน เพื่อความปลอดภัยของตัวท่านเองนะครับ

หมอศุภชัย
17/6/61

จะเห็นได้ว่า แม้ในคนที่สุขภาพแข็งแรงดี ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ก็ยังมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้ เพราะไม่เคยตรวจสุขภาพประจำปีเลย

และการตรวจสุขภาพประจำปีแบบทั่วไป ก็อาจจะไม่สามารถบอกความเสี่ยงได้ทั้งหมด ดังนั้นจึงควรที่จะเลือกรายการตรวจสุขภาพที่เฉพาะเจาะจงกับความเสี่ยงของแต่ละบุคคล

ใครที่จำเป็นต้องใช้ยา ?

คนแรกที่ต้องใช้ยาควบคุมระดับไขมันในเลือด คือคนที่มีไขมันอย่างคลอเลสเตอรอลในเลือดสูง ซึ่งในการตรวจพบครั้งแรกคุณหมออาจแนะนำให้ไปปรับพฤติกรรมก่อนเช่น ออกกำลังกายให้มากขึ้น ทานอาหารที่มีประโยชน์ แต่หากการปรับพฤติกรรมไม่ได้ผล การใช้ยาเพื่อควบคุมระดับไขมันจึงเป็นทางเลือกที่คุณหมอเลือกใช้ ส่วนคนที่สองคือคนที่มีอายุมาก ปริมาณคลอเลสเตอรอลในเลือดสูง และมีปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคหลอดเลือดสมองหรือโรคหัวใจอื่นๆร่วมกัน การใช้ยาลดระดับไขมันในเลือดจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดนั้นลงได้ ซึ่งยาดังกล่าวมีหลายชนิดดังนี้

1. ยากลุ่มสเตติน (Statins)

เป็นยาที่ใช้กันอย่างแพร่หลายและดีที่สุดในการลดระดับไขมันเลว (LDL) และไตรกลีเซอไรด์ แต่เพิ่มไขมันดี (HDL) ในเลือดได้ ผ่านกลไกที่ช่วยให้ตับลดการสร้างคลอเลสเตอรอล ตัวอย่างยากลุ่มสเตตินได้แก่ อะทอร์วาสเตติน (Lipitor®) ฟลูวาสเตติน (Lescol®) โลวาสเตติน (Mevacor®, Altoprev®) พราวาสเตติน (Pravachol®) โรซูวาสเตติน (Crestor®) และ ซิมวาสเตติน (Zocor®) ซึ่งแต่ละชนิดแตกต่างกันในเรื่องของประสิทธิภาพแลละผลข้างเคียง การเลือกใช้ยาชนิดใดจึงขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของแต่ละคน

ผลข้างเคียงของยาสเตติน

ผลข้างเคียงทั่วๆไปคือปวดกล้ามเนื้อ ถ้าเป็นเล็กๆน้อยๆการยืดกล้ามเนื้อที่เหมาะสม และทานอาหารเสริมอย่างโคเอนไซม์คิวเทน สามารถช่วยได้ โดยอาการจะหายไปหลังจากร่างกายปรับตัวกับยาได้ แต่ในกรณีที่พบได้ยากคือยาสเตตินทำให้กล้ามเนื้อและตับสลายได้จะมีอาการปวดกล้ามเนื้อมากจนเกือบทนไม่ไหว หากอาการนี้เกิดขึ้นควรไปพบแพทย์ทันที นอกจากนี้ยาสเตตินสามารถเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดได้ อาจทำให้ผู้ใช้ยามาอาการเวียนหัว หลงๆลืมๆได้บ้าง อาการจะหายไปหลังจากหยุดยา ปรับลดขนาดยา หรือเปลี่ยนชนิดสเตตินที่ใช้

2. ยากลุ่มไนอะซิน (Niacins)

ยาไนอะซินเป็นยาที่เป็นหนึ่งในวิตามินบีที่มีหลากหลายชนิด โดยไนอะซินจะทำให้ตับสร้างไขมันเลวลดลง รวมทั้งลดไตรกลีเซอไรด์ และเพิ่มไขมันดีได้อยู่บ้าง ซึ่งแตกต่างกับไนอะซีนที่มีอยู่ในอาหารเสริมจึงต้องระวังการสับสน

ผลข้างเคียงของยากลุ่มไนอะซีน

แม้ว่าไนอะซีนจะเป็นวิตามินบีชนิดหนึ่ง แต่ก็สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดหลอดเลือดสมอง เบาหวานชนิดที่ 2 ตับอักเสบ ภาวะเลือดออก และการติดเชื้อได้ อีกทั้งยังไม่มีการศึกษาที่แน่ชัดว่ายาไนอะซีนลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดสมองได้ แพทย์จึงไม่ใช้ไนอะซีนเป็นยาตัวแรกในการรักษาผู้ป่วยที่ไขมันในเลือดสูง

3. ยากลุ่มไฟเบรต (Fibrates)

แพทย์มักใช้ยากลุ่มนี้ในคนที่ใช้ยากลุ่มสเตตินไม่ได้ หรือไม่สามารถควบคุมไขมันได้ด้วยยากลุ่มสเตตินเพียงอย่างเดียว โดยยากลุ่มนี้มีประสิทธิภาพดีในการลดไตรกลีเซอไรด์ ช่วยให้ตับขจัดไตรกลีเซอไรด์ได้ดี มีฤทธิ์เพิ่มไขมันดีอยู่บ้างแต่ไม่มาก ละไม่สามารถลดระดับไขมันเลวได้ ยาในกลุ่มนี้ได้แก่ โคลไฟเบรต (Atromid-s®) ฟีโนไฟเบรต (Antara®, Lofibra®, Tricor®, Triglide®) และ เจมไฟโบรซิล (Lopid®)

ผลข้างเคียงของยากลุ่มไฟเบรต

ผลข้างเคียงของยากลุ่มนี้พบน้อย เช่นปวดท้อง เวียยนหัว เพิ่มโอกาสเกิดนิ่วในที่ต่างๆ (แต่หากเป็นมาก่อนเริ่มยาจะไม่เกี่ยวข้องกัน) เป็นต้น และผลข้างเคียงต่อกล้ามเนื้อและตับสามารถเกิดขึ้นได้เช่นเดียวกันแต่พบน้อยมากๆ ข้อควรระวังในการใช้ยยากลุ่มไฟเบรตคือ เมื่อใช้ร่วมกับยาวาร์ฟาริน (ยาต้านการแข็งตัวของเลือด) จะทำให้ประสิทธิภาพของยาไฟเบรตลดลงได้

4. ยากลุ่มที่ออกฤทธิ์จับกับน้ำดี หรือยากลุ่มเรซิน

ยากลุ่มนี้ออกฤทธิ์ในการกำจัดน้ำดีออกจากลำไส้ ทำให้น้ำดีไม่เพียงพอในการย่อยไขมัน ไขมันจึงไม่ดูดซึม จึงสามารถลดระดับไขมันได้ นิยมใช้เป็นยาเสริมเมื่อควบคุมไขมันด้วยยาชนิดเดียวไม่ได้ ตัวอย่างยาในกลุ่มนี้เช่น คลอเลสไทรามัน (Questran®, Prevalite®, Locholest®) คลอเลสซิวิเลม ไฮโดรคลอไรด์ (WelChol®) และ คลอเลสตีพอล (Colestid®)

ผลข้างเคียงของยากลุ่มเรซิน

อาการที่พบบ่อยได้แก่ ท้องอืด ท้องผูก อาเจียน ที่หากอาการค่อนข้างหนักอาจแจ้งแพทย์เพื่อปรับเลี่ยนการรักษา นอกจากนี้ยาในกลุ่มนี้อาจทำให้การดูดซึมยาบางอย่างลดลงเช่น ยาหัวใจ (ดีจ็อกซิน ยาลดอัตราการเต้นของหัวใจ) ยาขับปัสสาวะ หรือยาไทรอยด์ ทำให้ประสิทธิภาพการรักษาโรคอื่นๆลดลง

5. ยาลดการดูดซึมคลอเลสเตอรอล

ยากลุ่มนี้คือ อีซีทิไมป์ (Zetia®) ออกฤทธิ์ในการขัดขวางการดูดซึมไขมันจากลำไส้ ทำให้ลดระดับไขมันเลวลงได้ และสามารถลดไตรกลีเซอไรด์ เพิ่มไขมันดีได้บางส่วน โดยยากลุ่มนี้มักใช้เป็นยาเริมเช่นทานยากลุ่มสเตตินแล้วมีผลข้างเคียงเกิดขึ้นแพทย์มักลดขนาดของสเตตินลงร่วมกับใช้ยาอีซีทีไมป์ร่วมด้วย จะทำให้การรักษามีประสิทธิภาพดีและลดผลข้างเคียงลงได้

ผลข้างเคียงของยาอีซีทิไมป์

ยากลุ่มนี้มีผลข้างเคียงน้อยเช่น ท้องเสีย กล้ามเนื้ออ่อนแรงที่พบน้อยมากๆ หรือตับอักเสบเมื่อใช้ร่วมกับยากลุ่มสเตติน

6. ยายับยั้งการทำงานของ พีซีเอสเค-9

ทำหน้าที่ขัดขวางการทำงานของโปรตีน พีซีเอสเค-9 ในตับ ช่วยให้กำจัดไขมันเลวออกได้มากขึ้น ตัวยอย่ายาเช่น อัลลิโรซูแมบ (Praluent®) และ อีโวโลซูแมพ (Repatha®) เป็นต้น ยาในกลุ่มนี้แพทย์มักใช้รักษาโรคไขมันที่เป็นกรรมพันธุ์ แต่ยานี้เป็นยาฉีดโดยจะฉีดทุกๆ 2-4 สัปดาห์

ผลข้างเคียงของยากลุ่ม พีซีเอสเค-9

ระว่างใช้ยานี้อาจเกิดอาการมึนงง ไข้หวัด หรือการติดเชื้อที่ทางเดินหายใจได้ รวมถึงอาจเกิดอาการบวมแดง หรือคันบริเวณที่ฉีดยาได้

7. กรดไขมันโอเมก้า 3

โอเมก้า-3 เป็นกรดไขมันที่อยู่ในน้ำมันปลา ช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดได้ดี เมื่อทานอาจเหม็นคาวปลาเล็กน้อย หรือบางคนปวดท้องเล็กน้อยได้เช่นกัน แต่เกิดน้อยมากและไม่รุนแรง ส่วนผู้ที่แพ้ปลาหรืออาหารทะเลอาจไม่ควรทานเนื่องจากอาจแพ้ได้ แต่สำหรับผู้ที่แพ้ยา หรือสารอื่นๆไม่จำเปป็นต้องกังวลเพราะไม่มีส่วนผสมของยา หรือสารอื่นๆนอกจากน้ำมันปลา อย่างไรก็ตามควรแจ้งแพทย์หากคุณกำลังทานน้ำมันปลาอยู่ด้วย

จะมีการรักษาอื่นๆอีกหรือไม่ ?

เนื่องจากยาที่มีในปัจจุบันไม่เหมาะสำหรับทุกๆคน และมีผลข้างเคียงค่อนข้างมาก ขณะกำลังมีการพัฒนาสารชื่อ กรดเบมพิโดอิค (bempedoic acid) เพื่อเป็นยาในการลดไขมันเลวในเลือด ส่วนสารอื่นๆเช่น อิงค์ลิสสีแรน (inclisiran) มีฤทธิ์ขัดขวางการทำงานของโปรตีน พีซีเอสเค-9 (PCSK-9) ที่ดีกว่ายาชนิดเดิมคือต้องฉีดเพียงปีละ 2 ครั้งเท่านั้น

ลิพิด (lipid) คือคำเรียกรวมของไขมันในร่างกาย ที่เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของเซลล์และเป็นแหล่งพลังงานของร่างกาย โดยค่าไขมันในเลือดเหล่านี้จะใช้ประเมินความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด*ของคนนั้นๆ

*โรคหัวใจและหลอดเลือด เช่นโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ โรคหัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดในสมอง (stroke)

สาเหตุที่ต้องตรวจระดับไขมันในเลือด ?

เพื่อประเมินความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด หรือเพื่อติดตามประสิทธิภาพการรักษา

เมื่อไหร่ถึงควรตรวจระดับไขมันในเลือด ?

การคัดกรองในผู้ที่ไม่มีความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด :  ทุก 4 – 6 ปี ในผู้ใหญ่ หรือ ครั้งแรกในเด็กที่อายุ 9 – 11 ปี และครั้งที่สอง ในเด็กที่อายุ 17 – 21 ปี

การตรวจติดตามในผู้ที่มีความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด : ตามแพทย์สั่ง เช่นในผู้ที่มีความเสี่ยงสูงอาจทำการตรวจทุก 1 – 3 เดือน แต่ในผู้ที่อาการคงที่แล้วอาจตรวจทุก 6 เดือน หรือเพื่อตรวจติดตามประสิทธิภาพการรักษา

(เพิ่มเติม…)

1. เกิดจากความเครียดหรือความกังวล
2. การออกกำลังกาย
3. การได้รับคาเฟอีน
4. การได้รับนิโคติน
5. การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
6. การมีไข้
7. การทานยาบางชนิด
8. ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ
9. การเกิดไฮเปอร์ไทรอยด์ (hyperthyroidism)
10. โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ
11. การดื่มแอลกอฮอล์
12. โรคหัวใจพีวีซี (Premature ventricular contractions; PVCs)
13. โคเคนหรือยาเสพติดอื่นๆ

อาการใจสั่นเป็นอย่างไร

อาการใจสั่น หรือใจหวิวคืออาการที่หัวใจของคุณมีการเต้นผิดจังหวะ อาจเต้นเบาเกินไป หรือแรงเกินไป  แม้ว่าอาการดังกล่าวอาจฟังดูน่ากลัว แต่แท้จริงแล้วไม่ใช่อาการที่เป็นอันตราย การที่คุณทราบถึงสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการดังกล่าวได้จะทำให้คุณไม่ตื่นตระหนกเมื่อเกิดอาการขึ้นและทราบว่าเมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์

(เพิ่มเติม…)

ค่าเฉลี่ยส่วนสูงของผู้ชายในประเทศไทย คือ 171 ซม. ส่วนผู้หญิงคือ 158 ซม. หากคุณมีส่วนสูงมากหรือน้อยกว่าค่าเฉลี่ย ก็อาจมีทั้งข้อดีและข้อเสีย โดยมีการศึกษาของความสัมพันธ์ระหว่างส่วนสูงกับการเกิดโรค ดังนี้

1. มะเร็ง
2. เบาหวาน
3. โรคหัวใจ
4. โรคหลอดเลือดสมอง
5. การเกิดลิ่มเลือด
6. โรคอัลไซเมอร์
7. ระยะเวลาการตั้งครรภ์
8. ผมร่วง
9. อายุขัย
10. ความสามารถในการระบายความร้อน
11. อาการปวดหลังหรือปวดสะโพก

(เพิ่มเติม…)